We maken het allemaal wel eens mee: je doet je koelkast open en je ziet dat de tomaten van vorige week er niet meer zo egaal uitzien. Je besluit ze weg te gooien want je gaat toch opnieuw naar de winkel. We staan er niet bij stil wanneer we eten de vuilbak ingooien, maar het gebeurt té veel. Loïck Bekaert, expert bij FoodWIN, leerde ons tijdens zijn workshop over voedselverspilling hoe we minder kunnen weggooien en zo ons steentje bijdragen aan een betere wereld. “Als de uitstoot van voedselverspilling een land was, zou het na China en de Verenigde Staten op de derde plaats komen.”
“Elke minuut wordt er wereldwijd meer dan twee miljoen kilogram voedsel verspild. Om je een idee te geven, dat is het gewicht van het Atomium. En dat élke minuut", zegt Bekaert. Door minder eten weg te gooien, kunnen we daar wel degelijk iets aan veranderen. Wij lijsten voor jou de belangrijkste tips op tegen voedselverspilling die je direct kan toepassen in je keuken.
88 kg per jaar
Elk Vlaams gezin gooit gemiddeld 88 kilogram voedsel per jaar weg. “Bij het ene gezin is dat veel meer, bij de andere minder, maar 88 kilogram is laag geschat. Dit komt overeen met 370 euro's per jaar die we gewoon weggooien, en dat was voor de stijging van de voedselprijzen, nu zou dat nog meer zijn. Die 88 kilogram komt overeen met 275 kilogram CO₂-uitstoot, dat is hetzelfde als een ritje naar Zuid-Frankrijk én terug."
Statische en dynamische koelkast
In België bestaan er twee soorten koelkasten: een statische en een dynamische. Bij een dynamische wordt de temperatuur door een ventilator gelijk verdeeld over de hele koelkast, het is dus overal even koud. Bij een statische is dat niet het geval. De kans is groot dat jij een statische koelkast hebt, want slechts een klein deel van alle koelkasten in België zijn dynamisch.
Warme lucht stijgt altijd en dat geldt ook in onze koelkast. Onderaan zal het dus kouder zijn dan bovenaan. "De groente- en fruitbakken hebben een aangepaste temperatuur tussen de 4 °C en 6 °C, dus daar houden we geen rekening mee. De ideale temperatuur in een koelkast is 4°C. Als je je koelkast daarop instelt, zal het middelste gedeelte effectief 4°C zijn. Onderaan zal het tussen de 0°C en 2°C zijn. Bovenaan ligt de temperatuur rond de 6°C."
Wat moet waar?
Als het in onze koelkast onderaan kouder is dan bovenaan, wat leggen we dan waar? Loïck Bekaert legt het ons uit. “Onderaan leg je best rauwe producten zoals vlees, vis en gevogelte. Dat is voor onze eigen veiligheid. Wanneer je rauw eten te warm bewaart, kunnen er snel ongezonde bacteriën ontstaan die schadelijk zijn voor onze gezondheid. In het midden waar het ongeveer 4°C is, komen bereide gerechten, soep, taart, hapjes en slaatjes. Helemaal bovenaan komt al de rest zoals zuivelproducten, dranken en sauzen. Alles wat bovenaan mag, kan ook in de deur. Maar let op! Vaak worden koelkasten ontwikkeld zodat je makkelijk eieren in de deur kan leggen, maar daar leg ze je best niet. Het belangrijkste bij eitjes is een stabiele, constante temperatuur. Leg ze dus ook niet gewoon in je keuken waar de temperatuur dagelijks schommelt.”
Dit bericht op Instagram bekijken
Wat leg je beter niet in de koelkast?
Groenten en fruit leggen we standaard in de groente- en fruitbakken in onze koelkast. Maar wist je dat bijna de helft van alle groenten en fruit eigenlijk helemaal niet in de koelkast hoort? Als ze niet goed bewaard worden, moet je ze veel sneller weggooien. “De vijf dingen die we het vaakst verkeerd bewaren en eigenlijk helemaal niet in de koelkast horen zijn: tomaten, komkommers, courgettes, aubergines en paprika’s. Vanaf je ze hebt aangesneden, moeten ze natuurlijk wel in de koelkast. Ook leg je ze best niet in dezelfde schaal. Groenten en fruit produceren een rijpingsgas: ethyleen. De ene fruit- of groentesoort bevat meer ethyleen dan de andere. Als je dus alles samen legt, gaan je producten sneller schimmelen."
THT en TGT: ken jij het verschil?
Je kent het wel: je haalt iets uit de kast en je ziet dat het enkele dagen over datum is, dus je gooit het in de vuilbak. Maar ken jij het verschil tussen THT en TGT? THT wilt ‘ten minste houdbaar tot’ zeggen en gaat over de kwaliteit van een product, niet over de veiligheid. In veel gevallen is het product daarna ook nog goed. "Wanneer een pak koekjes over datum is, zijn ze nog perfect eetbaar. Ze zullen misschien niet meer zo krokant zijn, maar je kan er niet ziek van worden. Kijk, proef én ruik. Vaak kan je het product nog perfect consumeren na datum." Dit is anders bij TGT: te gebruiken tot. Hier gaat het wel over de veiligheid. "Na deze datum eet je het product best niet meer op, tenzij je het voor de datum invriest. Drie op de vier Belgen kent het verschil niet en dat zorgt voor tien procent van de voedselverspilling."
Diepvriezer
Je kan werkelijk alles invriezen. De ideale temperatuur voor een diepvriezer is -18 °C. Bepaalde producten consumeer je best binnen een bepaalde tijd voor de optimale kwaliteit. “Bij vis en vlees is dat een jaar, bij brood drie maanden, daarna begint het uit te drogen. Groenten en fruit blijven dan weer tot een half jaar kwalitatief in de vriezer. Voor je veiligheid staat er geen limiet op wanneer je iets uit de diepvriezer eet, al is dat pas na vijf jaar. Zachte vruchten zoals tomaten of aardbeien kan je ook invriezen, maar je maakt er beter eerst een saus of confituur van. Haal je iets uit de diepvriezer? Dan laat je het best ontdooien in de koelkast. Eet het binnen de 24 uur op en vries het niet opnieuw in.”
Bereid je voor
Voedselverspilling begint al vóór je naar de winkel gaat. “Kijk voor je vertrekt altijd eerst in je berging, koelkast en diepvriezer wat je nog hebt en wat je ermee kan maken. Maak aan de hand daarvan een boodschappenlijstje, anders koop je meer dan je nodig hebt. Laat je in de winkel niet vangen aan psychologische trucjes om je meer te laten kopen. Bijvoorbeeld: als je een winkel binnenstapt, zal je bijna altijd eerst de groente- en fruitafdeling zien. Waarom is dat? Als je vervolgens via de gang met koeken en snoep wandelt, ga je je minder slecht voelen omdat er al gezonde dingen in je kar liggen.”
Vijf handige tips van Loïck Bekaert
- Laat het groene hoedje aan je tomaten en bewaar ze ondersteboven, zo blijven ze langer goed.
- Is je avocado nog niet rijp? Steek ze in een zak met een banaan, door de ethyleen van de banaan zal je avocado veel sneller rijpen.
- Maak ijsblokjes van verse kruiden. Knip verse kruiden in kleine stukjes en doe ze samen met wat water in ijsblokvormpjes. Ook leuk voor cocktails!
- Leg een keukenhanddoek in de groente- en fruitlade van je koelkast. Een handdoek absorbeert het vocht waardoor je groenten en fruit veel langer meegaan.
- Kuis je koelkast om de drie maanden met azijn om de bacteriën niet verder te laten groeien.
